….Αλλά πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι που δρουν ανιδιοτελώς, χωρίς να ενδιαφέρονται για την άμεση απόδοση των ενεργειών τους ; Τι είναι αυτό το φαινόμενο; Τι υπάρχει στο κεφάλι τους που τους κάνει να ενεργούν με τέτοιο παράξενο τρόπο; Από τη σκοπιά μιας καταναλωτικής κοινωνίας, πράγματι, πρόκειται για μια άτυπη συμπεριφορά.
Όποιος γεννήθηκε , μεγάλωσε και εκπαιδεύτηκε σε μια καταναλωτική κοινωνική δομή, όποιος δέχτηκε την επιρροή και την προπαγάνδα, αναγκαστικά έχει την τάση να βλέπει τον κόσμο από την άποψη της προσωπικής διατροφής. Θα προσπαθήσω να εξηγήσω καλύτερα.
Είμαι ένας καταναλωτής, γι ‘αυτό πρέπει να καταβροχθίζω τα πάντα : είμαι ένα είδος τεράστιας κοιλιά που πρέπει να γεμίσει . Δεν μου περνά καθόλου από το νου μου, η σκέψη ότι κάτι θα πρέπει να βγει από μένα. Αντίθετα, λέω : «Αυτό που βγαίνει από μένα είναι ήδη πολύ και μου δίνει το δικαίωμα στα καταναλωτικά προϊόντα. Μήπως δεν δουλεύω ήδη τόσες πολλές ώρες στο γραφείο; Μήπως δεν δίνω σε αντάλλαγμα το χρόνο μου που θα έπρεπε να ήταν αποκλειστικά αφιερωμένος στην κατανάλωση;
Μήπως δεν πληρώνω ήδη αρκετά με το χρόνο στον οποίο είμαι υποχρεωμένος να σταματήσω την κατανάλωση και να εργαστώ για το σύστημα;
Αυτά είναι πραγματικά πολύ σωστά ερωτήματα. Αυτός που τα θέτει αφιερώνει εργατοώρες , ανθρωποώρες, με αντάλλαγμα ένα μισθό.
Έτσι δεν είναι; Ωστόσο, που δίνεται η έμφαση σ’ αυτή τη συζήτηση; Όποιος σκέφτεται μ’ αυτό τον τρόπο δεν δίνει έμφαση στην εργασία που κάνει . Αντίθετα θεωρεί αυτή τη δραστηριότητα ένα αναγκαίο κακό , ούτως ώστε αυτός ο κύκλος να καταλήξει στον ίδιο .
Μ’ αυτό τον τρόπο είναι οργανωμένα όλα τα συστήματα, ανεξάρτητα από το πολιτικό τους στίγμα. Στο κέντρο τους υπάρχει πάντα η κατανάλωση. Και έτσι οι άνθρωποι γίνονται νευρωτικοί και είναι λογικό που συμβαίνει έτσι. Υπάρχουν δύο κυκλώματα, ένα εισόδου και ένα εξόδου: εάν φραχτεί το κύκλωμα της εξόδου θα προκύψουν αναγκαστικά προβλήματα.
Αλλά τώρα σχεδόν όλοι έχουν πέσει σ’ αυτή την παγίδα της κατανάλωσης και επειδή η ιδεολογία «του παίρνω» έχει εξαπλωθεί παντού, δεν είναι πλέον κατανοητό πώς μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν πράγματα χωρίς να λαμβάνουν τίποτα σε αντάλλαγμα. Από την άποψη της ιδεολογίας του καταναλωτισμού είναι μια συμπεριφορά που προκαλεί βαθιά καχυποψία.
Γιατί να θέλει κανείς να ενεργοποιηθεί χωρίς να αμειφτεί επαρκώς; Στην πραγματικότητα μια τέτοια καχυποψία υποδηλώνει μια άγνοια του ανθρώπινου όντος, επειδή αυτοί που την καλλιεργούν αντιλαμβάνονται το νόημα της χρησιμότητας μόνο με χρηματικούς όρους και δεν κατανοούν ότι υπάρχει και μια άλλη ζωτική χρησιμότητα , η ψυχολογική χρησιμότητα..
Σ’ αυτό το πλαίσιο, να θυμάστε υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που έχουν επιτύχει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο ( με λυμένα τα θέματα της εργασίας, της υγείας, και της σύνταξης) και οι οποίοι, ωστόσο, καταλήγουν να πηδήξουν από το παράθυρο, ή ξοδεύουν όλο το χρόνο τους μεθυσμένοι ή υπό την επήρεια ναρκωτικών, ή σκοτώνουν τον γείτονά τους .
Εμείς υπερασπιζόμαστε δημοσίως κάτι που περιφρονείται. Υπερασπιζόμαστε ανθρώπους σαν τον εθελοντή πυροσβέστη που πετάγεται τη νύχτα από το κρεβάτι, επειδή ένα κοντινό σπίτι τυλίχθηκε στις φλόγες. Τον εθελοντής πυροσβέστης που ντύνεται γρήγορα, βάζει το κράνος , βγαίνει έξω τρέχοντας και πηγαίνει να σβήσει τη φωτιά και όταν επιστρέφει στο σπίτι του (στις έξι η ώρα το πρωί καπνισμένος, με εγκαύματα και πληγές) ίσως βρίσκει την αγαπημένη γυναικούλα του να του πετάει πιάτα στο κεφάλι ουρλιάζοντας :
«Πόσο πληρώνεσαι για όλα αυτά; Θα αργήσεις στη δουλειά σου , θα σε απολύσουν και θα καταστρέψεις την οικογένειά σου με αυτές τις παραξενιές σου». Και όταν περπατάει στο δρόμο, τον δείχνουν με το δάχτυλο λέγοντας γι αυτόν : « Ναι, αυτός είναι ο εθελοντής πυροσβέστης». Ένα είδος ηλίθιου σε σύγκριση με τους άλλους που είναι τόσο ευχαριστημένοι με τον εαυτό τους που ίσως μια μέρα να πηδήξουν από το παράθυρο. Φυσιολογικά οι εθελοντές πυροσβέστες δεν πηδούν από τα παράθυρα. Με αυτό θέλω να πω ότι αυτοί, εμπειρικά, βρήκαν ένα τρόπο αξιοποίησης της ενέργειάς τους στον κόσμο. Αλλά δεν είναι μόνο ότι έχουν μάθει πώς να εκτονώνουν καθαρτικά αυτή την ενέργεια με τη συμμετοχή τους σε ορισμένες δραστηριότητες (κάτι που κάνουν και οι άλλοι, με τον αθλητισμό, τη βίαιη συμπεριφορά ή πολλές άλλες δραστηριότητες) ,αλλά έχουν μάθει να κάνουν κάτι απείρως πιο σημαντικό: να δίνουν το δικό τους , εσωτερικό νόημα, στον κόσμο. Αυτοί, δηλαδή, πραγματοποιούν, σε εμπειρική μορφή, εκείνες τις ψυχολογικές εργασίες που ονομάζουμε «μεταφοράς». Με τη δράση τους μεταφέρνουν στον κόσμο εσωτερικά περιεχόμενα, που αυτοί οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει, αντί να ανταποκρίνονται στα ερεθίσματα με συμβατικό τρόπο.
Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε κάποιον που είναι υποχρεωμένος να κάνει ορισμένα πράγματα, για τα οποία στη συνέχεια αμείβεται, και σε εκείνον που εκφράζεται στον εξωτερικό κόσμο πλάθοντας εθελοντικά εσωτερικά περιεχόμενα που ίσως δεν είναι απολύτως σαφή, ακόμη και για αυτόν τον ίδιο ! Περιεχόμενα που μερικές φορές προσπαθεί να εκφράσει με λέξεις όπως «αλληλεγγύη», χωρίς όμως να αντιλαμβάνεται ποιο είναι το βαθύτερο νόημα αυτής της λέξης.
Θα συμπλήρωνα: αυτός ο κακομοίρης ο εθελοντής (που κάθε φορά που γυρίζει στο σπίτι τον υποδέχονται με γελοιοποίηση και πιάτα στο κεφάλι) θα καταλήξει να πεισθεί ότι είναι πραγματικά ένα είδος ηλίθιου και θα μονολογήσει : «Το ήξερα, έτσι μου συμβαίνει πάντα»
Για να μη μιλήσουμε για την περίπτωση που πρόκειται για εθελόντρια και όχι για εθελοντή, περίπτωση που, σ’ αυτή την κοινωνία, είναι πολύ πιο επιβαρυντική.
Μ’ αυτό τον τρόπο οι εθελοντές καταλήγουν να αισθανθούν ταπεινωμένοι και έτσι το σύστημα καταφέρνει, αργά ή γρήγορα, να τους καταπιεί. Αλλά αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κανείς δεν τους έχει εξηγήσει τους πώς έχουν τα πράγματα. Ξέρουν ότι είναι διαφορετικοί από τους άλλους, αλλά μπορούν να δώσουν μια εξήγηση για αυτό που κάνουν.
Πράγματι, αν τους πάρετε κατά μέρος και να τους ρωτήσετε, «Λοιπόν, μπορείτε να μας εξηγήσετε τι κερδίζετε» θα αρχίσουν να τραυλίζουν και θα ανασηκώσουν τους ώμους απογοητευμένοι, σαν να είχαν να κρύψουν κάτι ντροπιαστικό.
Κανείς δεν τους έχει ξεκαθαρίσει τις ιδέες, κανείς δεν τους έχει προσφέρει τα εργαλεία αυτά που απαιτούνται για να εξηγήσουν στον εαυτό τους και στους άλλους το λόγο για τον οποίο προσφέρουν στον κόσμο το τεράστιο δυναμικό που κατέχουν, χωρίς να περιμένουν καμία ανταμοιβή από μόνη της. Αυτό, προφανώς, είναι πραγματικά κάτι το εξαιρετικό.

Το ανωτέρω απόσπασμα είναι από σχόλια του Silo σε μια ομάδα μελέτης, στην Πόλη του Μεξικό την 11η Οκτωβρίου 1980.
Μετάφραση : Γιάννης Αυγουστάτος από το http://www.silo.net/es/collected_works/silo_speaks
To βιλίο ” Ο Σίλο Μιλά” κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Μονοπάτι, 2017